Sedef hastalığı, üstü gümüş rengi pullarla kaplı kırmızı lekelerle ortaya çıkan, nedeni bilinmeyen bir deri hastalığıdır. Tipik belirtileri; pembe – kırmızı, hafif kabarık bir zemin üzerinde yerleşen, beyaz, irice, parlak ve kuru kepekler ”Sedef” adını almasına neden olmuştur. Sedef bir cilt rahatsızlığı olup, diğer organların bozuklukları ile bir ilişkisi yoktur. Kronik, tekrarlayıcı ve sık rastlanılan bir rahatsızlıktır.Deri örtüsünün olduğu tüm bölgeleri tutabilir. En sık görüldüğü bölgeler; dizler ve dirseklerdir bunları bel, kulak arkası derisi, saçlı deri, göbek çevresi ve tırnaklar izler. Ancak şiddeti kişiden kişiye değişir. Bazı hastalarda sadece bir nokta veya plaklar halinde bazılarında ise vücudun muhtelif alanlarına yayılarak çok geniş deri bölgelerini etkileyebilir.

Plak tipi sedef (psoriazis) : Hastalığın en sık görülen türü olup, diz ve dirseklerde kızarık, pullanan ve kabuklanmalar yapar.

 

Eritrodermik sedef : Hastanın tüm vücudunda yaygın kızarıklık ve deri dökülmesi bulunmaktadır. Sıvı ve elektrolit dengesizliğine neden olabildiğinden genellikle hastanelerde tedavi edilir.

 

Ters (inverse) sedef : Sıklıkla koltuk altı, kasıklar, meme altı, parmak arası gibi derinin katlanma yerlerinde ortaya çıkar. Genelde kesin tanı öncesi diğer egzama türleriyle karışır. Klasik gümüşi beyaz pullanma yerine nemli kırmızı plaklar görülür.

 

Damla (guttat) tipi sedef : Özellikle bademcik veya boğaz enfeksiyonları sonrası ortaya çıkan genelde çocuklarda görülen sedefin bu türünde sedef yaraları damlalar şeklinde tüm vücutta görülür. Antibiyotik tedavisi ile bazen durdurulabilir. 

 

Sedef hastalığı hatalı bir bağışıklık sistemi tepkisidir. Vücudu virüslerden, mikroplardan, hastalıklardan korumakla görevli bağışıklık sistemi, sedef hastalarında ortada bir tehdit olmadığı halde deri hücrelerinin yenilenme sürecini hızlandırır. Hızla çoğalan ve ciltte biriken bu hücreler pullanmaya neden olur. 

 

Günümüzde hala ana sebepler tam olarak bilinmemektedir. Fakat nelerin tetiklediğine ya da kimlerin risk altında olduğuna dair bazı bulgular elde edilmiştir.

 

Stres veya depresyon: Bağışıklık sistemini zayıflatarak sedef hastalığını tetikler. Ani şoklar, sıkıntı, gerginlik, anne–çocuk ilişkisi bozuklukları, sevgi eksikliği gibi psikolojik faktörler sedefin ortaya çıkmasına veya  şiddetlenmesine neden olabilir. 

 

Genetik yatkınlık: Sedef hastalarının yaklaşık % 30’unda ailede sedef hastası olduğu görülmüştür. Aynı zamanda bu hastalıkla ilgili bağlantısı olan bazı genler de tespit edilmiştir. 

 

Kanda akyuvarların anormalliği: Bağışıklık sisteminin yanlış tepkisinin T hücreleri olarak da bilinen bir akyuvarlar (beyaz kan hücreleri) grubuyla ilişkisi vardır. Bu hastalarda T hücreleri gerektiği şekilde çalışmaz. Bu da ekstra deri hücrelerinin çoğalıp birikmesine neden olur.

 

Aşırı alkol veya sigara kullanımı: Pek çok sağlık sorununda olduğu gibi sedef hastalığını kötüye götürür. 

 

Bakteri ve virüs enfeksiyonları: Farenjit, boğaz enfeksiyonu gibi tekrarlayan enfeksiyonlardan şikayet edenlerde sedef hastalığının görülme ihtimali daha yüksektir.

 

İklim: Soğuk havalarda sedef hastalığı tetiklenebilir. Soğuk hava veya soğuk havada evlerde kullanılan ısıtma sistemleri cildi kurutur, kaşınmayı arttırır. Nemli hava sedef hastalarının daha rahat etmesini sağlar. Abartmamak şartıyla güneş ışığı hastalığın belirtilerini dindirse de, güneşe çok fazla maruz kalmak ters etki eder ve sedefi tetikler.

 

Cildin tahriş olması, Travma: Kötü bir güneş yanığı, derinin zedelenmesine yol açan çeşitli mekanik, fiziksel ve kimyasal travmalar, çizikler ya da yaralanma sedef hastalığını tetikleyebilen faktörlerdir. 

 

Kullanılan ilaçlar: Sıtma, astım, kalp damar hastalıkları, tansiyon ve psikiyatri ilaçlarının sedef hastalığını tetikleyebileceğine dair çeşitli görüşler ortaya atılmıştır. 

Sedefin klasik yarası; deriden kabarık, pullu, daire veya oval şekilde kenarları keskin sınırlıdır. Pullanma gümüşi veya beyaz renktedir. Yara üstündeki pullar künt bir cisimle kazındığında tabaka tabaka kalkarak, toz gibi bir beyazlaşma olur, buna ”mum lekesi belirtisi” denir. Pullanmalar kaldırıldıktan sonra yara üzerinde küçük kanama odakları görülür. Deri yaralarının çok tipik olması nedeniyle tanı koymak oldukça kolaydır.

 

Sedef hastalığının görüldüğü bölgeler, şiddeti ve görünüşü, çeşidine bağlı olarak değişiklik gösterir. En sık görülen plak tipi sedef olup deride, özellikle dirsek, diz, sırt ve sakrum denen kuyruk sokumunda deriden kabarık, kızarıklık, pullanma ve deride dökülme ile karakterizedir. Lezyonlar küçük su damlası boyutlarından çok büyük çaplara kadar çeşitli büyüklükte ola­bilir.