Bacak toplardamarları, genişleme sonucunda kanı kalbe geri götürme fonksiyonlarını kısmen yitirir. Bunun neticesinde oluşan göllenmeyle, toplardamarlar kıvrımlaşarak şişer ve ciltten kabarık bir hale gelmesine varis adı verilir. Bu durumun bacak iç kısımlarındaki derin venlerde olmasına derin venöz yetmezlik (iç varis), testislerde olanları varikosel, makat bölgesinde olanları hemoroit (basur) olarak adlandırılır. 

 

Bacaklarımızdaki toplardamarlar kirli kanı yer çekiminin tersi yönünde  temizlenmesi için akciğerlere ve kalbe taşıyan damarlardır. Bu damarların içinde yukarı doğru akımın sağlanabilmesini kolaylaştıran ve aşağıya doğru kanın toplanmasını engelleyen kapaklar vardır. kan bu kapakların yardımı  ve bacak kaslarının çalışmasıyla tek yönlü olarak yukarı doğru ilerler. Fakat kapaklarda hasar oluştuğunda kanın yer çekimiyle aşağı yönde basınç oluşturması ile yüzeysel toplardamarlarda varisler oluşur. 

Derin venöz yetmezlik (İç varis): Bacağın en iç kısmında kemiğe yakın giden ana toplardamarlarda, kanın geriye doğru bacağa kaçması sonucu bacakta şişme ve ağrılar görülür. İlerleyen zamanla birlikte ayak bileği çevresindeki ciltte kalınlaşma, yaralar ve renk koyulaşması görülebilir.

 

Yüzeyel venöz yetmezlik : Bacaklardaki yüzeyel toplardamarlarda kanın kalbe doğru değil de, geriye ayağa doğru gitmesi neticesinde bu damarlarda genişleme, kıvrımlılaşma ve ciltten kabarıklaşma oluşturmasıdır.

 

Kılcal varisler : Cilt üzerinde ince, genelde kırmızı veya mor tonlarda görülen toplardamar genişlemeleridir. Derin veya yüzeyel toplardamarlarda yetmezlikle birlikte olabileceği gibi, sadece cilt seviyesinde de bulunabilirler. Çok fazla ağrı yapmazlar fakat estetik olarak rahatsız edici olabilirler.

Yaşı 20 ila 70 arasındaki insanlarımızın nerede ise % 50’sinde görülmektedir. Yaşı 70’in üzerindeki hastalarda, %70 ila 80’inde varis görülür. Yani yaş ilerledikçe varis görülme riski de  artar. Özellikle kadınların büyük bir bölümünde varis bulunmaktadır.

* Kalıtsal faktörler; Ailede varisin olması görülme ihtimalini oldukça arttırır. Her üç varisli hastanın ikisinde ailesel geçiş görülür. 

 

* Hormonal farklılıklar; Gebelikte ve doğum kontrol hapı kullanımı sırasında varis daha sık görülür. Gebelikte kadınlardaki hormonal değişiklikler ve bebeğin karın içine yaptığı baskı, toplardamarlarda varis oluşumuna sebep olmaktadır. Hormonlar, toplardamarların bağ dokusunu gevşeterek etkili oluyor. Ayrıca doğum kontrol hapları da  toplardamarlarda pıhtı oluşumuna sebep olabilmektedir. Kadınlarda daha sık görülmesinin sebepleri bunlardır. 

 

* Sıcak su; toplardamarların pıhtılaşıp tıkanması neticesinde varis gelişebilir. Sıcak banyo, hamam veya kaplıcalar varis riski taşıyanlar ve varisli kişiler için zararlıdır.

 

* Aşırı şişman kişilerde ve hamilelerde varis daha çok ortaya çıkar. 

 

* Uzun süre hareketsiz ayakta duran ya da oturan kişilerde varis görülebilir. Mesleği gereği bu şekilde yaşamak zorunda olan kişilerin dikkat etmesi gerekir. Sağlıklı kişilerde bile uzun süre araba ya da uçak yolculuğunun yapılması, ayaklarda şişliğe ve toplardamarlarda yetmezliğe yol açmaktadır.

Derece 1: 1-3 mm çapında ince varisler

Derece 2: Çapı 4 mm üzerinde olan gerçek varisler

Derece 3: Bacakta şişlik

Derece 4: Ciltte kahverengi-siyah değişiklikler

Derece 5: Cilt değişiklikleri ve ayak bileği çevresinde iyileşmiş yara

Derece 6: Açık yara olması (ayak bileği içi tarafında)